امروزه، فضای مجازی (اینترنت)، در کنار مزایا و محاسن فراوانی که برای بشریت دارد، معضلات و مشکلاتی جدی و قابل توجه را نیز موجب شده است. از جمله مهم ترین چالش‌های ناشی از فضای مجازی، ارتکاب جرائم مختلف علیه نهاد خانواده است. دلیل اهمیت این مقوله و لزوم توجه روزافزون به جرایمی که علیه کیان خانواده به ویژه خانواده‌های ایرانی در فضای مجازی ارتکاب می‌یابند، آثار مخربی است که این بزهکاری‌ها بر ساختار خانواده در وهله اول و نیز بر کارکردها و مزیت‌های این نهاد در درجه بعد دارند. بر این مبنا، ضروری است تا تمرکز جدی، هدفمند، مسئولانه و دغدغه مندانه نسبت به این جرایم و میزان اثرگذاری آسیب‌های ناشی از این جرایم بر نهاد خانواده وجود داشته باشد. بخش مهمی از فرایند صیانت از نهاد خانواده در مواجهه با مخاطرات و تهدیدات موجود در فضای مجازی، با جرم انگاری رفتارهای مخرب علیه نهاد خانواده در فضای مجازی عملی می‌گردد. این جرم انگاری موجب می‌شود که ضمن صیانت از ساختار و کارکردهای نهاد خانواده در برابر مخاطرات و تهدیدات موجود در فضای مجازی، زمینه دسترسی امن و سالم خانواده‌ها به فضای مجازی فراهم گردد. در ارتباط با آنچه گفته شد، باید بررسی کرد که آیا صیانت خاصی از ساختار و کارکردهای نهاد خانواده در رویکرد قانونگذار ایران صورت گرفته است یا خیر و چنانچه نقص و کمبودی وجود دارد، پیشنهادهای لازم ارائه گردد. تحقیق آتی، خواهد کوشید ضمن تبیین و تحلیلِ چراییِ حمایت کیفری از کیان خانواده در فضای مجازی و بحث پیرامون ضرورت و اهمیت و چگونگی جرم انگاری جرائم علیه نهاد خانواده در فضای مجازی، رویکرد قانونگذار ایرانی در این زمینه را مورد آسیب شناسی قرار داده و کمبودها و خلاءهای موجود را شناسایی و برای رفع آن‌ها راهکارهای اجرایی و عملیاتی ارائه نماید. نظریه مختار نگارندگان در تحقیق آتی، این است که توجه خاص به حفاظت از ساختار و کارکردهای نهاد خانواده در مواجهه به جرایم محیط سایبری، می‌تواند میزان آسیب پذیری خانواده‌ها از فضای مجازی را به نحو چشمگیر، کاهش دهد و مصونیت در برابر زمینه‌های بزهکاری و بزهدیدگی‌های سایبری را در خانواده‌های ایرانی محقق نماید. از سوی دیگر، مهم ترین نتیجه حاصل از مطالعه در تحقیق آتی پیرامون این مقوله، آن است که قانونگذار ایرانی، به ویژه با تصویب قانون جرایم رایانه‌ای و جرم انگاری رفتارهای مشخصی ازجمله توهین و هتک حیثیت رایانه‌ای، نشر اکاذیب رایانه‌ای و افترای رایانه‌ای، تلاش داشته است از نهاد، ساختار و کارکردهای نهاد خانواده در برابر مخاطرات، تهدیدها و جرایم فضای مجازی، صیانت نماید. با این حال، اقدام به تشدید مجازات مرتکبان این جرایم و عدم شمول نهادهای ارفاقی مرسوم در حقوق کیفری ازجمله تعلیق اجرای مجازات یا تخفیف کیفر و...، می‌تواند حمایت کیفری از نهاد و کارکردهای خانواده در برابر جرایم فضای مجازی را به نحو مناسب تر تأمین نماید و می‌توان این موارد را به عنوان پیشنهاد به قانونگذار ایرانی ارائه نمود.
نویسنده(گان):
حمیدرضا حیدرپور ، ژیلا مهرآرا
چکیده:
کلیدواژه:
فضای مجازی، خانواده، جرائم سایبری، جرم انگاری، پیشگیری، صیانت