رفتن به محتوای اصلی
• خانواده محور اصلی حفظ کرامت انسانی در جامعه اسلامی در جهان معاصر
• ازدواج و کرامت انسانی در خانواده اسلامی و تجرد و چالش‌های آن در جهان معاصر
• نقش حجاب در استحکام خانواده مسلمان و ضرورت آن در حفظ کرامت انسانی
• اخلاق جنسی مسلمانانه در جهان معاصر
• خانوادۀ مسلمان، فضای مجازی و تفریحات در جهان معاصر
• چالش‌های جهان معاصر برای خانواده در جامعه اسلامی: مهاجرت، سقط جنین، تحولات علمی، جمعیت، اقلیت‌ها و...
• خانواده و قرابت‌های نوپدید در جهان معاصر: فرزندخواندگی، رحم جایگزین، لقاح مصنوعی، اهدای تخمک و جنین و ...
• اقتصاد خانواده مسلمان: اشتغال مادران و همسران، صنعت حلال و ...
• کرامت انسانی و خانواده در قرآن کریم

مفهوم‌شناسی ازدواج، خانواده و همباشی

نویسنده(گان):
مهدی اخوان
چکیده:

پرسش توصیفی این جستار آن است که ”خانواده“ چیست؟ و لزوم وجود آن و کارکرد آن برای فرد و جامعه چیست؟ نقطۀ شروع (یا علت محدثه) یک خانواده اگر پدیدۀ (یا قرارداد) ازدواج باشد، آنگاه چه شرایطی علل مبقیه خانوادۀ مطلوب (چه به معنایی اخلاقی، چه جامعه‌شناختی و چه روانشناختی و چه زیست‌شناختی) است؟

خانواده به نحو ستنی و تاریخی مشتمل بر یک زن و یک مرد و احتمالاً وجود فرزند/ فرزندانی است که به نحوی زیستی یا به نحو فرزندخواندگی منتسب به این مرد و زن است. و به معنایی عام‌تر مجموعه افرادی که به نحوی خونی یا سببی با هم رابطه دارند و از سایر روابط دیگر متمایز می‌شود. اما فارغ از اینکه در طول تاریخ و فرهنگ‌ها گونه‌های روابط دیگر نیز مصداق خانواده و ازدواج بوده در حال حاضر نیز گونه‌های مختلفی وجود دارد، پرسش هنجاری آن است که مطلوب‌ترین گونۀ ازدواج و خانواده کدام است؟ این پرسش مبنای پرسش‌های مفهومی بسیاری می‌شود: آیا ازدواج بدون تشکیل خانواده مطلوب است؟ آیا خانواده بدون ازدواج (چنانکه در هم باشی ظاهراً رخ می‌دهد) مطلوب است؟ آیا خانواده بدون فرزند یا تک فرزند مطلوب است؟ آیا خانواده تک‌والدینی (حال که از نظر زیست‌شناختی ممکن است) مطلوب است؟ آیا بهترین ظرف رشد فرزندان خانواده دو جنسی است؟ این پژوهش بر آن است که از طریق مقوله‌بندی به این پرسش‌ها پاسخ دهد.

کلیدواژه:
خانواده، ازدواج، همباشی، فرزند، فرزندخواندگی.