راهکارهای رفع چالش باروری و خانواده از منظر زنان شاغل

یکی از جنبه‌های موفقیت آمیز هر سیاست اجتماعی، سیاستگذاری مبتنی بر تقاضا و نیاز ذینفعان می‌باشد. هدف از این مطالعه کنکاش درباره راهکارهای پیشنهادی برای رفع چالشهای باروری و خانواده از منظر زنان شاغل بود. رویکرد پژوهش کیفی و نمونه شامل 22 زن ازدواج‌کرده شاغل در سازمان تامین اجتماعی شهر تهران بود که از طریق نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و بر اساس سطح اشباع نظری تعیین شدند. شیوۀ گردآوری داده‌‌ها مصاحبۀ عمیق به‌صورت انفرادی و حضوری بود که در سال 1402 جمع‌آوری شد. روش تحلیل یافته‌‌ها، تحلیل مضمون به شیوه براون و کلارک بود. یافته‌ها نشان داد زنان از مسئله باروری پایین در کشور و کاهش رشد جمعیت و سالخوردگی جمعیت در آینده اطلاع داشتند و این آگاهی از طریق رسانه‌ها و نشست‌های علمی در محیط کار حاصل شده بود. راهکارهای پیشنهادی زنان از 80 مفهموم، 12 خرده مضمون و چهار مضمون اصلی حاصل شده است. این راهکارها شامل «تدابیر رفاهی سخاوتمندانه» راهکارهای تلفیقی ـ سازشی، «راهکارهای معطوف به اصلاح قانون»، «بازنگری سیاستهای فرهنگی و آموزشی» است. راهکارهای رفاهی سخاوتمندانه که سه دسته راهکار شامل برنامه‌ریزی دولتی برای ارتقا سلامتی فرزندان، ارتقا رفاه اقتصادی و رسیدگی به سلامت جسمی و روحی کارکنان و مادران را در برمی‌گیرند، همگی اقتصادمحور هستند و مبنای اجرای آن‌ها اختصاص بودجه است. راهکارهای تلفیقی ـ سازشی که به تلفیق و سازگاری بین کار و زندگی خانوادگی و به‌عبارتی ارتقا تعادل کار و خانواده مربوط است، یکی از بیشترین گفتمان صورت گرفته و محوریت صحبت‌های زنان بود و بر لزوم انعطاف‌پذیری کار از حیث ساعت کاری، نوع کاری و مکان انجام کار و ارتقا نظام مراقبت از کودک تاکید داشت. راهکارهای معطوف به اصلاح قانون شامل بازبینی در قانون حمایت از مادران شاغل و حمایت از مادران دارای فرزند در سن مدرسه و تضمین اجرای قوانین است. راهکار بازنگری در سیاست‌های فرهنگی و آموزشی به تغییر نظام آموزش و تکریم مادران شاغل اشاره دارد. یافته‌های این مطالعه بر حمایت از حضور مادرانه زنان در جامعه و تکریم مادری و توسعه الگویی اسلامی از مادر شاغل تاکید دارد.