رفتن به محتوای اصلی
• خانواده محور اصلی حفظ کرامت انسانی در جامعه اسلامی در جهان معاصر
• ازدواج و کرامت انسانی در خانواده اسلامی و تجرد و چالش‌های آن در جهان معاصر
• نقش حجاب در استحکام خانواده مسلمان و ضرورت آن در حفظ کرامت انسانی
• اخلاق جنسی مسلمانانه در جهان معاصر
• خانوادۀ مسلمان، فضای مجازی و تفریحات در جهان معاصر
• چالش‌های جهان معاصر برای خانواده در جامعه اسلامی: مهاجرت، سقط جنین، تحولات علمی، جمعیت، اقلیت‌ها و...
• خانواده و قرابت‌های نوپدید در جهان معاصر: فرزندخواندگی، رحم جایگزین، لقاح مصنوعی، اهدای تخمک و جنین و ...
• اقتصاد خانواده مسلمان: اشتغال مادران و همسران، صنعت حلال و ...
• کرامت انسانی و خانواده در قرآن کریم

تحلیل ظرفیت های مقاصد شریعت در پاسخ به چالش های حقوق زنان و خانواده

نویسنده(گان):
مهدیه محمد تقی زاده
چکیده:

مسئله­اي كه انديشه انديشمندان را متوجه خـود كـرده اسـت تـا حـول آن تامل نموده، نحوه پاسخگويي دين و شناسايي ظرفيت­هاي آن، در مواجهه با چالش­ها و حل معضـلات اجتماعي است. پاسخ هایی در قامت موافقت با ضروریات دین و در عین حال، حلال مسائل نوین بشر. از جمله عظیم ترین این ظرفیت ها، کاربست مقاصد شریعت است. تلاش عالمان در نفي تئوري تقليـد از يـك سو و ايجاد حكومت اسلامي  شيعي در ايران از سوي ديگـر، زمينـه­هـاي علمـي عملـي اسـت كـه معناشناسي نو و روش شناسي متفاوتي را در عمليات اجتهاد و اسـتنباط حكـم ايجـاب مـي­كنـد و در نهايت به نفي تحليل غير سيستمي از فروع فقهي در حقوق اسلامي مي­انجامد؛ اصول و روش شناسـي فقه، نیازمند تامل در منطقه فراغ و حوزه­ي عدم نـص و تبيين اهداف و مقاصد شـرعي اسـت؛ ايـن امـر مستلزم طرح تئوري­هاي كلان بویژه در حوزه حقوق خـانواده به عنوان مهمترین مصدر تربیت انسان متعالی است.

با آگاهی از مقاصد شریعت، عالم به هنگام به هنگام کاربرد دلایل خاص از کتاب، سنت، اجماع و عقل سنجش جزئیات با آن کلیات را واجب می‌کند. در پرتو شناخت مقاصد شریعت و دستیابی به رده بندی آن می‌توان بسیاری از تعارض های موجود در عرصة حقوق زنان و خانواده و اجرای آن را بر طرف ساخت و چارچوبی برای فهم و استنباط احکام شریعت درین حوزه به دست آورد؛ بر این اساس، نظام حقوقی مقصد نگر و غایتگرا بنیان نهاده می‌شود که همسوی روح دین حرکت نموده، از پاسخگویی به نیازهایی به نیازهای متحول زمان در نمی‌ماند.

قرآن کریم برخی از اهداف دین را بیان می‌کند؛ که حفظ دین، حفظ نفس، حفظ نسل، حفظ عقل و حفظ مال از اهم آنهاست. درین پژوهش با شیوه توصیفی- تحلیلی و استنتاجی برآنیم اثبات کنیم مهمترین بحث در چارچوب نگاه کلان به شریعت توجه به همین اهداف و ظرفیت است که قانونگذار را ملزم می کند همواره اثر بخشی احکام صادره را بسنجد و با اهداف کلان شریعت در عرصه خانواده و مقتضیات جامعه ارتباطی دو سویه برقرار ‌کند. لذا در پی آنیم با خوانشی چنین از دین راهکارهایی در جهت برون رفت از چالش های موجود در موضوعاتی چون باروری های پزشکی، عیوب مجوز فسخ نکاح، تعدد زوجات، حضانت طفل و ... ارائه دهیم.

کلیدواژه:
اجتهاد پویا، مقاصد شریعت، نظام حقوقی مقصدگرا، خانواده دینی